مراحل تکوین اراده 2008/10/29
بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی
کتاب: کعبه جانان - جلد دوم
مراحل تکوین اراده
اراده یا انگیزه و داعی به فعل، پس از سیر مراحل تفکر و تعقل یا تخیل و تصور و تصدیق، به شرط انبعاث شوق و ذوق در انسان پدید می‌آید. یعنی صورت ذهنی به فرمان روح از عالم تصور سرچشمه گرفته و در هامون تصدیق قوام یافته و بر توسن شوق و ذوق سوار شده و در لباس تصمیم و اراده در میدان وجود عرض اندام می‌کند.
در زوایای تاریک و نامرئی روح و در پیچ و شکن‌های مخازن دماغی انسان، احساسات و تصورات گوناگون و تخیلات و توهمات از حد بیرون و آرزوهای رنگارنگی نهفته است، که اغلب مانند تصاویر پرده سینما از برابر دیده درون و ضمیر او می‌گذرند.
با حصول مقدمات فوق، این خوی مورد بحث، دست تکوین به سینه یکی از صور ذهنیه زده و تصمیم روح را به تولید آن در عالم وجود خارجی اعلام و به وی اخطار می‌نماید که باید در میدان شهود جلوه‌گر شود.
مراحل تکوین اراده را که از عالم تعقل و تفکر یا تخیل به سوی تصدیق، و از جانب تصدیق به سوی عمل و ظرف تحقق خود جریان دارد، اراده واعیه گویند. یعنی اراده از ظرف یا وعأ ذهنی به مقام تولد و پیدایش می‌آید.
بعد از پیدایش اراده در نفس، تکوین و اجرای آن آغاز می‌گردد. اجرای اراده را عللی است که مهمترین آن‌ها علت غایی است و علت غایی، مقدم در ذهن و مؤ‌خر در وجود است. چنانچه شوق و ذوق به انجام فعلی ناشی از عقل و عشق خدایی باشد، اراده ممدوحه و اگر ناشی از تخیلات و وساوس هواهای نفسانی باشد، اراده مذمومه است.
اراده چون در کنگره افکار نشست و طیران فرح بخش خود را در افق زندگی آغاز نمود، از طیران خود وقتی می‌تواند تارهای اعماق روح را لذت معنوی بخشد و آواز دلنوازش شخص را به نشاط آورد که با خرد هماهنگی کرده، طایر آسمان فضایل گردد و در محور مکتب ایمان، ابراز وجود و شخصیت نموده و در هوای روح‌پرور انسانیت جلوه گر شود.چون جز این بوَد و در صورت عبوس و منحوس عفریت جهل و نادانی و مظاهر اهریمنان زشتخویی و کبر و نفاق و حسد جلوه‌گر شود، نه تنها در پیشگاه وجدان و ساحت برهان قدر و قیمت و اعتباری ندارد، بلکه کاملاً مستوجب سرزنش و عتاب و سزاوار نکوهش و عذاب باشد.
کسی که به ندای فرشته اراده و الهام پاسخ ندهد، راه به خطا پوئیده و از جاده حقیقت منحرف شده و اسیر سرپنجه هوی و هوس گشته است. او همچو تخته پاره‌ای در روی دریا که به هوس امواج به هر طرف پرتاب می‌شود، تاب مقاومت و مبارزه با مشکلات را ندارد.
البته ابراز اراده در هر مورد و مقام سودمند نیست و نمی‌تواند همواره مفید واقع شود و مشام روح را با عطر جان پرور خویش نوازش دهد. اراده‌ای که موجودیت آن بر اساس وهم و گمان در هامون نفس برپا شود، هرگز ثمره اخلاقی و رحمانی ندارد. غالب پرونده‌های جزائی، محصول اراده بزهکارانی است که در ارتکاب جنایت، دارای عزم راسخ و ثابت هستند و با اراده قوی دست خود را تا مرفق به خون بی‌گناهی آغشته می‌سازند.
اراده شخصی باید با اراده اجتماع و افکار عمومی، یعنی افکاری که به مصلحت و سعادت جامعه است و به ندای فرامین عقل تراوش یافته، هماهنگی داشته باشد. خصوصاً اگر این اراده از طرف برگزیدگان جامعه و پرچمداران قاطبه ابراز شود. باید مزیت ایشان بر دیگران به فضیلت اخلاقی و امانت و صداقت و حسن تدبیر بوده، عوامل نفسانی و اغراض مادی نتواند به حصار ایمان و کاخ فضیلت آنان رخنه کند.
آری شجره طیبه اراده وقتی میوه نیکو دهد که نهال آن به دست باغبان عقل و عشق خدایی در بوستان مکتب آسمانی غرس شده و از چشمه الهامات غیبی آبیاری گردد، و در مهد عدالت و انصاف پرورش یابد تا پرچمدار فضایل گردد.
پینگ و دیدگاه ها هر دو بسته شده اند.