اقسام افعال بندگان 2008/04/19

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: کعبه جانان - جلد اول

پس از حصول ‌ایمان، امر دوّم در سلوک طریق حق عبارت است از اِزاله موانع سیر و قطع عوایِق آن که بدون رفع آنها، سیر معنوی میسّر نگردد. از جمله این موانع و عوایق، معاصی و سیئات است که رفع آنها به توبه ممکن شود. سالک راه حق باید بداند که افعال بندگان بر پنج قسم است:

اول – فعل واجب که نباید ترک شود.

دوم – فعل حرام که نباید انجام شود.

سوم – فعل مستحب که به جا آوردن آن از ترکش بهتر باشد.

چهارم – فعل مکروه که ترکش از فعل آن بهتر باشد.

پنجم – فعل مباح که فعل و ترکش مساوی باشد.

از این جمله، دو قسم اول بر سالک واجب است عقلاً و شرعاً، یعنی فعل واجب و ترک حرام. توبه واجب منحصر در اقوال و احوال و جَوارِح نیست، بلکه از هر جهت حتی از نظر افکار و خیالات قلبی نیز باید توبه کند. سالکین طریق حق به جا آوردن فعلی که از قسم چهارم و ترک فعلی که از قسم سوم باشد را ترک‌ اولیٰ دانسته و توجه به غیر حق را نیز گناه می‌شمرند.

وصول مقصد موقوف است به دو شرط:

اول – علم به اقسام افعال که کدام فعلی از افعال رساننده بنده است به کمال.

دوم – واقف شدن بر نتایج حصول کمال.

سالکی که این دو شرط را تحصیل نماید، البته گناه نکند و اگر کرده باشد، آن را به توبه جبران نماید.