عظمت مقام عالم ربانی 2009/08/03

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: کعبه جانان - جلد چهارم

از مکتب اسلام تعالیم و دستوراتی رسیده که اکثر مردم با وجود قبول آنها، چندان تفکری در آن نکرده‌اند؛ ظواهر آن را گرفته و به بواطن آن پی نبرده‌اند. از جمله این که مداد علماء افضل است از خون شهداء، منظور این سخن، کدام عالم و کدامین کلام است؟
بسا کلام که واجد شرایط باشد، ولی گوینده آن عالم ربانی نباشد. آن که کلامش متخذ از کلام الهی و بزرگان بوده و افضل از خون شهداء است، عارف و عالم ربانی است. اسلام آن مقدار اهمیتی که به مقبولیت داده به کثرت نداده، به طوری که در درگاه الهی کیفیت، شرط است نه کمیت. انسانی که در زندگی علاوه بر خود موفق به اصلاح فرد دیگری شده، از لحاظ باطنی و تربیت روحی، مقامش بسی بالاتر از آن مبلّغی است که با وجود داشتن هزاران مستمع، عملاً نتوانسته فرد واجد شرایطی تربیت کند.
کسانی که به رضای حق کلام علمای ربانی را مطالعه نمایند و در اثر آن موفق به اصلاح و تربیت خود و دیگران گردند، آنان نیز در ردیف علمای ربانی محسوب می‌شوند. پس کمال سعادت در رسیدن به حضور وجود مقدسی است که کلامش به رضای حق بوده، و قیام به اصلاح و تربیت خود و دیگران و رسانیدن آنان به سعادت دارین نموده است.
وقتی خداوند متعال بخواهد فردی را به سعادت برساند، به او رشد عقلی کرامت می‌نماید تا از صحبت کسانی که در طریقه باطل هستند، خودداری کرده و به اهل صلاح و تقوی راغب شود؛ پیغام دوست، روح را تقویت می‌کند.
دریغا که پیغام دوست همیشه می‌رسد و به همه مبذول است، امّا با غیرآشنا سازش ندارد. سخن شمع را باید به پروانه دل گفت، این حدیث تنها با سوختگان سازش می‌نماید. با پای پر آبله باید طریق حق را سیر نمود، و مشقت و رنج سفر را باید هموار کرد. بزرگان فرموده‌اند که در طریق حق، دم نباید زد گام باید برداشت.
خوشا به حال کسانی که به رضای حق، در پی تحصیل علم الهی به محضر علمای ربانی می‌شتابند، مسافات بعیده را طی می‌کنند و در راه خدا متحمل مشقت و سختی شده کسب علم می‌نمایند و این علم آنان توأم با عمل است، هم خود برخوردار می‌گردند و هم با نشر مطالب حقه، دیگران را بهره‌مند می‌سازند.
حضرت صادق علیه‌السلام می‌فرماید: روز قیامت که میزان‌ها برای سنجش خون شهداء و مرکب علمای ربانی آماده گردند، مرکب قلم علماء بر خون شهداء فزونی می‌یابد. وه که عالم ربانی و رجال الهی چه عظمتی در پیشگاه الهی دارند.
حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: شتافتن به سوی عالم ربانی و نشستن در پیش او به رضای خدا، بهتر است از عبادت هزار سال. و نیز می‌فرماید: نگاه کردن به جمال عالم ربانی به رضای حق، بالاتر است از معتکف شدن یک سال در بیت الله الحرام. همچنین آن بزرگوار می‌فرماید: به زیارت علماء رفتن به قصد قربت، بهتراست از هفتاد مرتبه طواف به گرد خانه خدا، و هفتاد مرتبه حج عمره مقبول و مبرور به جا آوردن.
پس چه سعادت بزرگی است که سالک موفق شود از حضور عالم ربانی بهره‌مند گردد. در این صورت بر اوست که قدردان این نعمت عظمی باشد و شکر لایتناهی به درگاه الهی به جا آورد.
مقام عالم ربانی بسیار والاست، چه او مقدس‌ترین فرد در پیشگاه الهی بوده و احترامش واجب است و احترام به او، احترام به مولی است. حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: ای مردم به عالم ربانی احترام کنید، کسی که احترام او را نگهدارد، احترام مولای خود را نگاه داشته است.
بزرگان دین برای حضور در نزد عالم ربانی، شرایط و مقرراتی تعیین نموده‌اند که انسان باید آنها را مراعات کند. حضرت علی (ع) می‌فرماید: حقوق عالم ربانی نسبت به تو این است که در موقع سؤال، شرایط ادب را رعایت نموده و زیاد سؤال ننمایی و موقعی که به محفلی وارد می‌شوی، به همه سلام کن امّا تحیّت را اختصاص ده به عالم ربانی. روبروی او بنشین و پشت سر او منشین و به چشم‌ها و دست‌هایت اشاره مکن … در نزد او زیاد سخن مگو و از طول کلام عالم ربانی ملول مباش. زیرا مَثَل عالم ربانی مانند درخت خرماست، چنان که انتظار داری خرمایی از درخت بیفتد و استفاده کنی، از کلام عالم ربانی نیز استفاده نما. و نیز آن حضرت می‌فرماید: عالم از لحاظ اجر و پاداش برتر است از کسی که در راه خدا بجنگد. از عالم قدردانی کنید، اگر عالمی از دنیا برود چنان رخنه‌ای در دین و دنیا پیدا می‌شود که تا روز قیامت هیچ چیز آن را سدّ نمی‌کند.
از جمله علایم و ادلّه قطعیه برجهل انسان، این است که قدر عالم ربانی را نداند. بزرگان فرموده‌اند: دشمن‌ترین مردم در نزد خدا کسی است که خداوند او را به حال خود واگذارد. کسی که از عالم ربانی قدردانی نکند، خداوند او را به حال خود واگذارد. در این صورت او بدون راهنما سیر نماید و از صراط مستقیم عدول کند. حضرت علی(ع) می‌فرماید: چنین اشخاص را اگر دعوت به کشت و زرع دنیا نمایند، استقبال می‌کنند لکن اگر دعوت به کشت و زرع آخرت کنند، سستی می‌نمایند. گویا آنچه را استقبال می‌کنند برایشان واجب است و از آنچه فرار می‌کنند، از ایشان ساقط!
حضرت رسول اکرم (ص) می‌فرماید: در حضور هر عالمی منشینید زیرا علم او سبب ارشاد انسان نمی‌گردد. عالمی لایق است در حضورش بنشینید که شما را از پنج چیز به پنج چیز راهنمایی کند: از شک به یقین، امّا کثیری نه تنها مردم را از شک به یقین سوق نمی‌دهند، که از مراتب یقین آنان نیز می‌کاهند. از کبر به تواضع؛ از ریا به اخلاص؛ از کینه به سوی نصیحت و خیرخواهی؛ از رغبت به زهد. البته در اینجا رغبت به عالم طبیعت منظور است و الا رغبت به سوی بزرگان و علم الهی از صفات الهیه به شمار می‌آید. رغبت سالکین راه حق و حقیقت به سوی خدا و محبوبین الهی است، آنان عاشقان الهی هستند که شیرینی محبت حق را چشیده‌اند.
الهی کیست که شیرینی عشق و محبت ترا چشید، و جز تو کسی را خواست؟ مسلم که آن که شیرینی محبت ترا چشید، دیگر جز تو کسی را نمی‌خواهد. عالم ربانی فردی است که تو به فضل خود، لذت و شیرینی عشق خود را به او کرامت فرموده‌ای و او به جز تو به چیز دیگری دل نمی‌بندد. الهی کیست که به مقام قرب تو انس گرفت و روی از تو برگردانید؟ آن که با خدا انس دارد، با محبوبین الهی انس دارد. از این‌رو بزرگان فرموده‌اند: کسی که از عالم ربانی اعراض می‌کند، او از خدا اعراض می‌نماید.
الهی ما را از آن بندگان قرار ده که لذت محبت خود را بر آنان چشانده‌ای. برای عشق و محبت خود آنها را اهل گردانیده‌ای، به لقایت مشتاق و به قضایت خشنود ساخته‌ای. نعمت دیدارت را برایشان کرامت فرموده‌ای، در نشیمنگاه عالم صدق و صفا و حقیقت، آنها را جای داده‌ای. قلبشان را از هر چیز جز محبت خود خالی نموده‌ای.
الهی ما را از آنان قرار ده که ناله شوق از دل برمی‌کشند و پیشانی‌شان در پیشگاه عظمتت در سجده است. اشک دیدگانشان از محبت تو جاری است و قلوبشان مملو از عشق توست، چنان که عشق تو قلبشان را از کل ماسوای تو برکنده است.