قاطعیت پس از صلاحیت 2008/11/07
بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی
کتاب: کعبه جانان - جلد دوم
قاطعیت پس از صلاحیت
از جمله نعم عظمای الهی عقل سلیم است، و سالک طریق حق همواره از خدای منان مسئلت دارد که سلامت عقل باطنی او را به حد کمال برساند. در عظمت عقل سلیم همین بس که حضرت رسول اکرم (ص) می‌فرماید: خدای تبارک و تعالی در روی زمین چیزی کمیاب‌تر از عقول سلیمه و باطنیه خلق نکرده‌است، به طوری که چنین عقول از کبریت احمر هم کمتر است. خوشا به حال افرادی که خدا به آنان عقل سلیم کرامت فرموده‌است.
اراده قوی در اثر تفکر الهی به وجود می‌آید، تفکری که ناشی از عقل سلیم باشد. صاحبان این عقول کسانی هستند که سالیان متمادی تحت تعالیم عالیه بزرگان واقع شده‌اند.
قبل از اقدام به هر کاری باید تفکر و تعقل و خوض و غور نمود و در صورت تصدیق عقل سلیم، با مراعات شرایط آن را انجام داد. البته کسی دارای عقل سلیم است که تحت تعالیم استاد واقعی قرار گیرد و آن هادی الهی تصدیق نماید که او واجد عقل سلیم است. آری ولی حق، صاحب عقل سلیم را می‌شناسد و مراتبش را هم می‌داند.
اگر سالک الهی از تفکرات و تعقلات خویش موفق به اخذ نتیجه نشود و صلاحیت اقدام به کار برایش چندان معلوم نگردد، در این صورت باید با مشورت، از نتایج تفکر افراد مورد اعتماد استفاده کند و در صورت عدم حصول نتایج مثبت، به خدای رحمان متوسل شود. البته درک محضر بزرگان و استمداد از ایشان و استفاده از نتایج تفکرات آنان، خود در حکم نوعی توسل است.
حال چنانچه در اثر تفکر و تعقل، از ناحیه خود فرد یا هادی الهی، صلاحیت اقدام به امری معلوم شد، بر سالک است تا با قاطعیت و اراده قوی آن را به انجام رساند و بداند که تأخیر یا سستی در اینجا معصیت است، مخصوصاً برای افرادی که سال‌ها توفیق برخورداری از تعالیم عالیه را داشته‌اند.
امتیاز و برتری انسان از سایر حیوانات و موجودات به تعقل و تفکر و اراده اوست. زیرا لگام اراده حیوان به دست غرایز حیوانی است.
قاطعیت در عمل این نیست که انسان لگام را به دست هوی و هوس سپارد تا در لبه پرتگاه قرار گیرد، بلکه پس از تفکر و بررسی و دقت و تشخیص سود و زیان کار و تصدیق عقل، باید با قاطعیت تمام آن را انجام دهد.
انجام هر کاری مستلزم اراده قوی است، و به تناسب مشکلات و سختی‌های آن، اراده‌تواناتری لازم است. اراده‌ها همه یکسان نبوده، مراتب قوت هر کدام به اندازه رویارویی با مشکلات و سختی‌های انجام همان کار است. رمز موفقیت، همانا اراده قوی است که مشکلات را از میان برمی‌دارد.
بدون تفکر و مشورت و استفاضه از ناحیه اعلی، حصول یقین به صلاحیت عمل و اقدام قاطعانه مقدور نشده، انسان دچار تردید می‌گردد. چنین تردیدی از امراض روانی بلکه بلای ایمان است. مادام که این تردید از بین نرود، انسان دچار ناراحتی روانی است. البته تردیدی مذموم است که در پی آن تحقیق نباشد، اما تردیدی که انسان را وادار به تحقیق و تجسس نماید، مستحسن بوده و اولین پله مرقات یقین است. بر سالک است که در طریق شناخت وظایف تا به یقین نرسیده، دست از تحقیق و تعلم نکشد.
انحراف افراد، حتی آنان که سالیان متمادی تحت تعالیم عالیه بزرگان قرار گرفته‌اند، در نتیجه همان تردید و دو دلی است. اگر آنان از مرض دورویی رهایی یافته بودند، منحرف نمی‌گردیدند. شک و دودلی در مسیر حق، ضربه محکمی بر حقیقت انسان وارد می‌کند.
سالک الهی در مسیر حق باید در رفع تردید خود و نجات از آن بکوشد. ساکنین مقام تردید، مسلماً اهل تفکر نیستند وگرنه توانایی استفاده از تعالیم عالیه بزرگان را دارا هستند. دستورات صادره از ناحیه آنان همان اوامر الهی است، و طالب راستین باید علاوه بر تأمل و تعمق در معانی ظاهری، در معانی باطنی آن حقایق نیز تفکر کند و سپس با قاطعیت تمام، کار را انجام دهد. تردید و دودلی بلای کامیابی است و ضربه‌ای مافوق تصور بر نبوغ و هوش و نیروهای باطنی می‌زند.
الهی سوگند به مقربین درگاهت ما را از تمام امراض روانی مخصوصاً مرض شک برهان، بر ما یقین کامل و عقل سلیم کرامت نما، لطف خود را شامل ما گردان که اهل حق را بشناسیم.
حضرت امیرالمؤ‌منین (ع) خواست فرمانداری به مصر فرستد که قهرمان طریق حق بود و به تمام معنا مورد اعتماد آن بزرگوار. نامه‌ای به مردم مصر نوشت و این فرماندار را چنین توصیف نمود: یکی از بندگان خدا را به سوی شما فرستادم، او فرمانداری است که در روزهای سخت به خواب نمی‌رود، نه تنها از دشمن نمی‌ترسد که بر آنان از آتش سوزان سخت‌تر است. او شمشیری است از شمشیرهای الهی که تیزیش کند نمی‌شود و ضربت آن بی‌اثر نمی‌گردد. ای مردم مصر این زمامدار در انجام کار سستی نمی‌ورزد.
آری مردان طریق حق، هادیان ربانی در هر عصری برای دشمنان، آتش سوزان بلکه سخت‌تر از آنند، آنان شمشیری هستند که تیزی آن کند نمی‌گردد. حضرت امیرالمؤ‌منین خود مظهر اعلای قاطعیت و قدرت روحی بود، به طوری که به یکی از فرمانداران در نامه‌ای می‌نویسد که اگر همه عرب بر علیه من بسیج شوند، پشت به آنان نمی‌کنم.
ای سالک طریق حق! دستوری که از ناحیه عقل الهی صادر می‌شود، باید آن را با قاطعیت تمام انجام دهی، چه این راه عشق و طریق حق است و بس دشوار. ولی بدان که به رهبری عقل سلیم و هدایت استاد ربانی و با اراده قوی می‌توانی مشکلات را به آسانی حل نمایی.
مردان بزرگی که قرآن مجید و محبوبین الهی از آنها به نیکی یاد می‌کنند، همه اهل تفکر بوده و دستورات ولی حق را با جان و دل اطاعت می‌کردند، و یقین داشتند که نیل به سعادت جاودانی در انجام آن فرامین است. مردان حق، آن پایه گذاران علوم باطنیه وحقیقیه، هرگز در مسیر حق سست نمی‌شوند، آنان واژه‌های «نمی‌شود» و «نمی‌توانیم» و «یأس و نومیدی» را از قاموس زندگی حذف کرده‌اند.
پینگ و دیدگاه ها هر دو بسته شده اند.