قربانی، کمک به فقرا 2013/10/03

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: کعبه مصباح الطاهرين

حجاج روز دهم ذیحجه پس از رمی جمره باید در منی، گوسفند یا گاو یا شتر قربانی کنند. این سنت الهی ابراهیم خلیل (ع) است که خداوند بجای ذبح حضرت اسماعیل‏(ع) آن را قرار داد و فرمود «وَفَدَیْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ ».
حجاج از گوشت آن بهتر است هم خود استفاده کنند و هم واجب است که به فقرا دهند، چنان که خداوند متعال در قرآن مجید فرماید «وَ یَذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِی أَیَّامٍ مَّعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِیمَهِ الْأَنْعَامِ فَکُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ».
در سرزمین حجاز برخی افراد از طریق پرورش گوسفند و گاو و شتر و فروش آنها در موسم حج، امور سالیانه خود را اداره می‏کنند. همچنین فقرایی هستند که حتی از سرزمینهای دیگر به حجاز کوچ کرده و به امید این روز بسر می‏برند. اینان محرومینی هستند که بسا ماها بگذرد و قادر بر تهیه گوشت برای خود و خانواده شان نباشند. این نیازمندان روز دهم ذیحجه خود را به منی می‏رسانند و گوشت فراوان بدست می‏آورند که هم از آن می‏خوردند و هم قسمتی را ذخیره کرده چند ماه از آن استفاده می‏نمایند.
بنابراین عمل قربانی علاوه بر فقرا به دامپروران نیز کمک کرده در اقتصاد اهالی آن سرزمین تأثیر بسزایی دارد، چرا که مجموعه مبالغ پرداختی توسط حجاج، مقدار قابل توجهی را شامل می‏شود. ممکن است گفته شود این همه قربانی در منی’ مصرف نمی‏شود و فقرا هم از گوشت همه قربانیها استفاده نمی‏کنند و در سالهای اخیر نیز مشاهده شده که مقداری از گوشتهای باقیمانده را دفن کرده‏اند، پس فایده اجتماعی یا فردی این قربانی چیست؟ اگر بجای قربانی، اداء پول آن واجب بود، می‏توانستند آن مبالغ را در امور عام المنفعه به نفع مسلمین مصرف کنند.
پاسخ این که هدف مهم از قربانی، بهره مندی فقرا و بیچارگانی است که دسترسی به گوشت ندارند، که با توجه به کثرت فقرا هر چه قربانی بسیار هم باشد، سهم اعظم آن مصرف شده، مقدار جزیی احتمالی باقیمانده قابل توجه نیست. حال اگر فقرا و نیازمندان از این حکم مصلحت آمیز اسلام استفاده ننمایند، بر اصل حکم ایراد و اعتراض وارد نیست. بعلاوه گوشتهای مصرف نشده را می‏توان بصورت کنسرو در آورده، همیشه بخصوص در مواقع غیر عادی مانند زلزله و سیل میان فقرا و محتاجان قسمت کرد. اما پول بجای قربانی، برخلاف حکم شارع مقدس است و به دلیل آیه شریفه مذکورهدف قربانی، دادن گوشت آن به فقراست.