سحر و جادو 2010/04/09

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: نبوت و امامت

سحر و جادو

گاهی امری حادث شود به سببی از اسباب عادیّه، ولی آن سبب خفی باشد و ناظرْ گمان کند بِلا‏سبب، حادث شد؛ و گاهی در خیال آید که امری حادث شد، ولی اگر در خارج از خیال نباشد، ناظرْ گمان کند خَرقِ عادت است، پس اگر امری حادث شود نه از راه سببی از اسباب عادیّه، خرق عادت بوَد.

علامت سحر و نظایر آن، این است کـه عالِمان آن فنّ، معارضه با آن توانند کنند، به خلاف معجزه که هرچند ساحران در فنّ سحرْ ماهر باشند، نمی‌توانند با آن معارضه کنند. پس هرچه از راه اسباب عادیّه است هر چند خفی باشد، به تعلیم می‌توان‏ فرا‏گرفت و از عهده معارضه آن می‌توان برآمد، به جهت آن که علم ظاهری را راهی جز اسباب عادیّه نیست و چون اسباب عادیّه نباشد، راه علمِ مذکور مسدود بوَد.

سحر عبارت است از اخراج باطل در قالب حقیقت‏نمای کذایی که سبب آن مخفی شود، و حُرمتَش در شرع معیّن شده است. مغلوبیّت در قبال سحر، وقتی است که قدرت معنویِ فردْ نسبت بدان مُتَقاصر آید و تا حدّی مجذوب آن گردد، زیرا غلبه و سلطه در اثر کثرت قوا است نسبت به مغلوب. اما آن که مجهّز به قوای رحمانی است، هیچ سحر و جادویی بر او مؤثر نیست، مگر این که به عللی، قوای رحمانیش تضعیف و یا قوایِ شیطانیِ عامل، قوی‏تر شود. قوای رحمانی، محصول سیرِ انسان است در عالم معقولات، و قوای شیطانی، نتیجه توجه است به محسوسات و ابتلاء به علایق مادّیِ حادّ.

هریک از اشیاء عالم و از جمله هر عمل را خواصّ و آثاری است. لذا علاوه بر درآمدنِ قوای روحیِ افراد به قالب معیّنِ عمل یا نوشته و تأثیرات آن، خودِ عمل هم مأمور به ایجاد اثراتی است، چه محسوس باشد چه نامحسوس. در امور ظاهری، ناقلْ از انتقال و مُنْتَقَل جداست، مانند آن که کسی شیئی را به جایی انتقال دهد، ولی در موارد روحی و معنوی، محرّک این قوا، مأمورِ انتقال آثار و خواصّ آنها هم هست.

بنابراین، سحر و جادو، نه از عالَمِ دیگری نشأت می‌گیرند و نه از آن کسب نیرو می‌کنند، بلکه قوای پلید روحی، اعمال مربوطه و وسایل به کار رفته در آن، مجموعاً موجِدِ آثاری برای تشدید قوای غیر رحمانی‌اند. تا این مجموعه و قوای آن خنثی نگردد، منشأ آثار منفی و مضرّی در روحِ طرف مقابل است، مگر این که او نیز مجهّز به قوای رحمانی شود. لذا راه نجاتِ حقیقی از سلطه قوای غیر رحمانی، تقویت نیروی معنوی است. این تقویت، گاه حاصلِ تفکر و عمل خودِ شخص است، و گاه محتاج تعلیمِ حقایق توسط صاحبان نفوس معنوی است.