لباس مساوات و پاکی 2013/10/03

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: کعبه مصباح الطاهرين

اسلام می‏خواهد در مراسم حج مساوات میان مردم باشد، لذا امتیازات ظاهری و تعلقات آن را نفی کرده است. لباس عادی مردم که گاهی وسیله تشخص و برتری یکی بر دیگری می‏شود کنار گذاشته با قرار دادن لباس ساده و یکسان احرام، این امتیاز ظاهری را برانداخته است.
در آنجا صاحب مقام ظاهری و غیر آن با یک لباس و با یک حال جلوه می‏کنند، تنها تقواست که یکی را بر دیگری ممتاز می‏سازد چنان که قرآن کریم می‏فرماید « إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَیاکُمْ».
میقات احرام را می‏توان حریم سرزمین مقدس مکه نام نهاد. در اینجا حجاج خود را نظیف و پاکیزه می‏کنند تا با قلبی پاک و بدنی طاهر بسوی خانه کعبه رهسپار گردند؛ لباس معمولی خود را درآورده و دو قطعه پارچه که لباس احرام را تشکیل می‏دهد، برتن می‏پوشند.
در حقیقت لباس ِاحرام برای شخص حاجی یک لباس رسمی است که با در نظر گرفتن شرایط و خصوصیات مربوطه، لباسی ساده تر از آن به تصور نمی‏آید. حاجی که در این سفر میهمان خداست، باید به هنگام ورود به حرم مقدس، مزین به آن لباس رسمی‏ باشد.
فلسفه دیگر احرام، احتمال وجود افرادی است که در اجتماع چند میلیونی افراد در مکه، چندان مقید به رعایت اصول بهداشتی نباشند و در نتیجه عدم رعایت نظافت، موجب شیوع بیماری‏هایی شوند. چه در اجتماعات به مراتب کوچکتر از حج که از یک نقطه یا نقاط مختلف جهان گرد هم آمده‏اند غالباً امراضی پدید می‏آید، ولی تاکنون در اجتماع حج دیده نشده که مرض همگانی مانند وبا، سلامتی افراد را به خطر اندازد. زیرا با وجود نظافت بدن و تبدیل لباس عادی – که امکان آلودگی به میکروبهای مختلف را دارد- به لباس پاک احرام ، آلودگی بدن و لباس در حال احرام از بین می‏رود.
اگر گویند ضد عفونی و استعمال دارها و نظیف نمودن اماکن حجاج نیز همین اثر را دارد و از امراض خطرناک جلوگیری بعمل می‏آورد، جواب گوییم تنظیف بدن و تبدیل لباس عادی به لباس پاک احرام، یک نوع پیشگیری برای امراض است، ولی ضد عفونی و بکار بردن داروها برای پاکیزه کردن امکنه نوعی مبارزه و مقاومت در برابر میکروبهای امراض است. البته طریق پیشگیری از روش مبارزه و مقاومت، بهتر و مؤثرتر است.
لباس احرام نباید از جنس پوست و نمد و یا دوخته باشد، زیرا پوست و نمد در درجه اول و لباس دوخته شده در درجه دوم غیر قابل نفوذ بوده مانع عبور هوا و سموم دفع شده‏از پوست می‏شود. در مواقع عادی هم پوشیدن لباس از جنس پوست و نمد مکروه بوده، از نظر بهداشتی مفید نیستند.
توصیه به این امر در مکه معظمه، صرفنظر از جنبه‏های بهداشتی، برای بهره مندی‏های معنوی است. اساساً تمام اشیاء  موجود در یک مکان مقدس و اطراف آن تحت تأثیر قداست آن هستند، که از جمله آنها هوای مقدس و فضای مطهر مکه است. چه هوا سهل ترین وسیله‏ای است که با بیت خدا در تماس است و به آسانی می‏تواند از داخل و خارج به بدن رسد و در تقدیس وجود انسان و تقویت قدرتهای باطنی و معنویش منشأ اثر گردد.

در مراسم حج که انسان ظاهراً و باطناً آماده درک فیوضات معنوی است، با تغسیل بدن و سبک کردن لباس امکان تماس بیشتر با آن هوای متبرک را دارد، لذا لباس احرام منحصر به ستر عورت و ظاهر پیکر شده‏است.
لباس دوخته برای مردان به علت شکل خاصی که به خود می‏گیرد، وسیله تفاخر و تکبر شده، چنان که اشاره شد مباینت با لغو امتیازات ظاهری دارد، لکن برای زنان جایز است. زیرا زنان بمانند مردان مبتلا به خشونت اخلاقی و کبر و غرور نیستند و با پوشاندن خود به هر وسیله ممکن، مانع تحریک امیال و غرایض حیوانی شده، امکان درک بیشتر فیوضات معنوی را برای خود و دیگران فراهم می‏نمایند.
حکمت دیگر لباس احرام با آن حالت خاص، شباهت وافر آن به کفن است که خود وسیله‏ای است برای عطف توجه به موت و یاد آخرت.