اضطراب السّر 2011/04/19

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: مبدا و معاد

اضطراب السّر

ب

بزرگان فرموده‌اند که توبه حضرات انبیا علیهم‏السّلام‏‏ از «اضطرابُ السِرّ» است و اشاره می‌باشد به تنزیه انبیا که در مقام عصمت، صدور معصیت از ایشان محال است و آن که در روایات و اخبار از صدور معاصی وارد شده، محتاج به تأویل است.

دنیا عالمی است ناقص و ظلمانی و جمیع آنچه در آن است از شُرور و سیئات، قبایحی است که انسان به سبب ضرورت به آن مباشرت می‌کند مثل شهوت و غضب، و جمیع آنچه منسوب است به هیئت نفسانیّه که ناشی می‌شود در نفس از تعلّق به مادّه، که تبرّی از آنها بِالکلیّه ممکن نیست.

حق‏تعالی تفضیل داد نفوس انسانی را بر نفوس سایر حیوانات و غیر آن، به قوّه علم و عمل که به منزله دو جناحند به جهت طَیران و عروج از این دارِ غرور و عالَمِ پر شرّ و شور به عالم نور و دارُالسُّرور.

بِالجمله، جوهر این دنیا جوهری است ظلمانی و مملوّ از آفات، و وجود آن مُظلِم قلوب است که مستلزم ذنوب و سیّئات می‌باشد.

حضرت خاتم الانبیاء‏^(ص)، آن نور محض، بعضی اوقات از مباشرت و مجاورت ظلماتِ عالَمِ تکلیف و اشتغال به آنچه از مقتضیّات عالَمِ عنصری است، قلب منیرش ناراحت می‌گشت که مبادا زیاده از حدّ‌‏ مشغول امور مباحی و بدنیّه گردد، از این جهت استغفار می‌کرد و اِلّا از آن حضرت اصلاً و قطعاً معصیتی و ترک اولایی صادر نشده و اضطرابُ السِّر اشاره به این معنی است.