کیفیت موت مومن وکافر 2011/02/23

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: مبدا و معاد

کیفیّت موت مؤمن و کافر

موت، نسبت به مؤمن و کافر و فاجر متفاوت است از جهت اعمال حسنه و سیئه که در دار دنیا کرده‌اند. از حضرت صادق علیه‏السّلام پرسیدند: چگونه است این که ما می‌بینیم بعضی از کفّار را که جانْ کندن بر او سهل می‌شود، به نحوی که می‌خندد و حرف می‌زند، و در آن حالت روح از بدن او خارج می‌شود و هکذا بعضی از مؤمنین هم، چنین جان می‌دهند، ولی در میان مؤمنین و کفّار بعضی را می‌بینیم که جانْ کندن بر او سخت می‌شود؟

«آن حضرت فرمودند: این که بر مؤمن جان کندن سهل می‌شود، جهتش آن است که تعجیل کند به سوی سعادت ابدی، و این که مؤمن سختْ جان می‌دهد، به جهت خالص شدن اوست از گناهان، که بعد وارد شود به عالم آخرت تا مستحقّ سعادت ابدی گردد و مانعی نیست به رسیدن آن مؤمن به سعات ابدی مگر جان دادن او. این که می‌بینید سهولت جان کندن کافری را، جهتش آن است که در دنیا حسناتی از او صادر شده که جزا می‌خواهد، سهولتِ جان دادن، جزای اوست که بعد از آن وارد شود به عالم آخرت که دیگر نباشد بر او مگر استحقاق بر عذاب الهی. این که می‌بینید بعضی از کفّار را که جان کندن بر او سخت می‌شود، آن ابتدای عذاب اوست که دیگر راحتی نخواهد دید و این همه، دلیل است بر این که خداوند عالَم عادل است و احدی را ظلم نمی‌کند.

آن حضرت فرمود: چه بسا بر کفّار، سهولتِ جان دادن، زحمت و مشقت باشد و در نظر ناظرین چنین می‌نماید که روح از بدن او خارج شده و حال آن که روح هنوز در بدن اوست، بلکه نَفَسِ او قطع شده و قطع شدن نفَس، دلیل بر خروج روح نیست.»

مؤمن اگر حقّ الناس و حقوق واجبی در ذمّه‌اش نباشد، بنا به مفاد اخبار صحیحه منقوله، از اوّل مرضِ او تا آخر دخولش به قبر، آن قدر حسنات در نامه اعمال او ثبت می‌شود که به شمار نمی‌آید و معلوم می‌شود که انشاءالله طایفه مُحِقّه را حَرَجی نبوده باشد در زمان فوت و حالات کیفیّات موت، لهذا مؤمن باید همه اوقات، تسلیم اراده حق شده و آرزوی لقای پروردگار خود را کرده و مرگ را مکروه ندارد.

موت از جمله نعمت‌های الهی است بر مؤمنین، «وَ مَا عِندَ اللّهِ خَیْرٌ لِّلأَبْرَارِ: و آنچه نزد خداست برای نیکان بهتر است». موت، نقمت و حیات، خیر است بر کافرین، چنان که حضرت رسول اکرم‏^(ص) فرموده: «اَلدُّنیا جَنَّهُ الکُفّارِ: دنیا بهشت کافران است»، لیکن خداوند تبارک و تعالی درباره ایشان فرماید: «وَ لاَ یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُواْ إِثْمًا وَ لَهْمُ عَذَابٌ مُّهِینٌ: و البته نباید کسانی که کافر شده‏‏اند تصور کنند این که به ایشان مهلت می‏دهیم برای آنان نیکوست. ما فقط به ایشان مهلت می‏‏دهیم تا بر گناه خود بیفزایند و آنگاه عذابی خفت‏‏آور خواهند داشت».

موت، قهر و غلبه است بر عاصیان و انتقام کشیدن است از ظُلاّم و اگر موت نمی‌شد، عیشْ بر اهل عالَم تیره، و دنیا تنگ و معیشت ضَنک می‌گردید.