حرکت 2008/01/09

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: کعبه جانان - جلد اول

سوم- حرکت

حرکتی که سالک راه حق می‌تواند به واسطه آن از مبدأ به مقصد رسد، زهد است. زاهد کسی است که دارای سه خصلت باشد:

اول – مجاهده با نفس در ترک مشتهیات و زخارف دنیوی.

دوم – تزکیه اعمال.

سوم – بذل جوارح در راه حق.

زاهد هرگز به دنیای پست تن ندهد، زیرا می‌داند آنچه خداوند متعال برای اولیاء خود ذخیره فرموده از مقامات عالیه و درجات رفیعه، بهتر است از اموال و سایر علایق دنیوی. زاهد زهد خود را مشاهده نکند و برای آن قدر و قیمت و منزلتی نطلبد، زیرا در زهد خویش چنان غرق تجلّیات حق است که مقصودی جز لقاء الهی ندارد و نمی‌خواهد چیزی حجاب او شود.

کسی که از مقام خودبینی در نیامده و از مرتبه نفس‌پرستی به مقام خداپرستی نرسیده، به مقصد نخواهد رسید.

مانعی از موانع سیر عارف طریق حق، پیروی هوای نفسانی است و این مانع، بدون زهد رفع نشود و حصول کمال زهد، بدون ریاضت ممکن نیست.

ریاضت در عرف عرب، رام کردن حیوانات را گویند به منع آنها از حرکات غیرمطلوبه و عادت دادن آنها در اطاعت صاحب خویش. در این مَوضِع، مراد از ریاضت، منع نفس حیوانی است از انقیاد و مُتابِعَت قوّه شهویّه و غضبیّه و آنچه به آن دو تعلق دارد، و ملکه گردانیدن نفس انسانی است با دستورات شرعیّه.

مقصود از ریاضت، صبر است بر رفع موانع طریق حق از مشاغل باطنیّه و ظاهریّه، و ملکه گردانیدن نفس انسانی است بر ثبات آنچه باعث رسیدن اوست به فیوضات الهیه.

صبر، حبس نفس است از جَزَع به وقت وقوع مکروه، و در معنا اِلتذاذ است از شداید و مشکلات. صبر مقتضی اُنس به محبوب است. عارف کامل در مشکلات، مبتلاکننده را می‌بیند و مراد حق را بر هر مرادی ترجیح می‌دهد. این است که عارفان از مشکلات و شداید نهراسند و جز طریق حق نپویند و همواره از فیض اقدس او استمداد خواهند و از نور جمال او اِستِضائه نمایند. آنان می‌دانند که در حقیقت آن مشکلات و شداید، دافع و رافع حجاب‌ه‍‍‍‍ایند، لذا می‌خواهند که محبوب خویش را بدون حجاب مشاهده نمایند.