کلام لفظی و کلام وجودی 2010/11/09

بیان شده توسط استاد علی الله وردیخانی

کتاب: مبدا و معاد

کلام لفظی و کلام وجودی

خداوند عالَم متکلّم است، و تکلّم خدا عبارت است از، اظهار کمال نهانی خود به وسیله ایجاد کلام لفظی یا ایجاد کلام وجودی. تکلّم خدا به کلام وجودی یا به کلام تکوینی که احتیاج به لفظ ندارد، عبارتست از ابداع و اختراع و تکوین موجودات.

کلام لفظی مرکّب است از اصوات و حروف که عَرَضِ قائم به غیر می‌باشد و آن حادث است، و آن غیر هم که محلّ حادث است، خود نیز حادث می‌باشد. بنابراین، متکلّم بودن خدا عبارت است از ایجاد کلام در جسمی از اجسام.

مقصود از توصیف کلام حق، قدرت اوست بر ایجاد کلام. چون قدرت او عام است بر جمیع مقدورات، و از جمله مقدوراتِ او کلام است، بنابراین کلام از صفات افعالِ حادثه است مانند خالقیّت و رازقیّت.

چون در کلام، بعضی کلمه‌ها مقدّم هستند بر بعضی دیگر، این خود نیز دلیل محکمی است بر حادث بودن آن، و بناء تکلیف و مبنای بعثت و وحی بر آن است. زیرا خَطابْ قبل از وجود مخاطبْ لغو است، و نیز خطاب به معدوم و امر بر او یا امر بی‏مأمور و نهی بی‏مُنَهّی عبث است، و صدور لغو و عبث از حکیم، غیر صحیح می‌باشد.